• zps
• 13 listopad 2018
• O szkole
• 3853 czytań

Ju? wkrótce wi?cej informacji na temat 100-lecia Naszej Szko?y...

Szko?a Podstawowa w Kluczewsku w latach 1918 – 2018

Rys historyczny

Pocz?tki o?wiaty w gminie Kluczewsko s? nierozerwalnie zwi?zane z dzia?alno?ci? Polskiej Macierzy Szkolnej, organizacji o?wiatowej powsta?ej w roku 1905 na fali rewolucji w Cesarstwie Rosyjskim. Dokumenty, które pozosta?y po Macierzy, wskazuj? jednoznacznie, ?e w Kluczewsku w latach 1906 – 1907 funkcjonowa?a szko?a elementarna. Likwidacja PMS przez w?adze carskie doprowadzi?a niestety do rozwi?zania wszystkich jej placówek o?wiatowych na ziemi w?oszczowskiej. Tu? przed I wojn? ?wiatow? w zwi?zku z planem wprowadzenia powszechno?ci nauczania na szczeblu elementarnym opracowano projekt sieci szkó? dla powszechnego nauczania. W gminie Kluczewsko planowano 7 szkó?, w których 8 nauczycieli mia?o naucza? 384 dzieci w wieku szkolnym. Wybuch I wojny ?wiatowej wyeliminowa? i to przedsi?wzi?cie. W 1917 r. zacz?to prowadzi? dzia?ania organizacyjne zmierzaj?ce do utworzenia szko?y w Kluczewsku. W 1918 r. rozpocz??a ona swoj? dzia?alno??. Od 1918 r. do szko?y ucz?szcza?o ??cznie 20 uczniów z Kluczewska, w tym 17 ch?opców i 3 dziewczynki. Na uwag? zas?uguje fakt, ?e do jednej klasy ucz?szcza?y dzieci z roczników 1905, 1906, 1907, 1908, 1909 i 1910, a wi?c dzieci od 8 do 13 lat.

7 lutego 1919 roku Naczelnik Pa?stwa Józef Pi?sudski podpisa? dekret stanowi?cy, ?e dzieci w wieku od 7 do 14 roku ?ycia b?d? obj?te obowi?zkiem szkolnym. Od zasady tej odst?powano w przypadku, gdy warunki lokalowe i kadrowe by?y niewystarczaj?ce i dopuszczano tworzenie szkó? 4- i 5-letnich (z 2- lub 3-letni? nauk? uzupe?niaj?c?). Pocz?tkowo w Kluczewsku funkcjonowa?a szko?a pi?cioklasowa, a od roku szkolnego 1932/33 siedmioklasowa.

Za?wiadczenie o uko?czeniu 5-klasowej Publicznej Szko?y Powszechnej w Kluczewsku

W okresie mi?dzywojennym zaj?cia szkolne prowadzone by?y w domach prywatnych – tzw.  lokatornych. Z relacji Marianny Basiak i Jana Basiaka wynika, ?e trzyklasowy oddzia? uczy? si? w domu Antoniego Pury, natomiast klasy 4-7 zosta?y umieszczone w domu Koz?a Jana. Budynek ten, dzi? nieistniej?cy, znajdowa? si? mi?dzy posesjami Pa?stwa W?udzików i Lesiaków przy ul. 1 Maja.  Pocz?tkowo kierownikiem i jedynym nauczycielem by? Stanis?aw Cz?onkowski, potem do??czy?a do niego jego ?ona - Eleonora.

W tle dom Jana Koz?a, w którym mie?ci?a si? w Kluczewsku pierwsza szko?a. Po?rodku siedz?: Eleonora Cz?onkowska, osoba nieustalona z imienia i nazwiska ze wzgl?du na znaczne uszkodzenie zdj?cia i kierownik szko?y Stanis?aw Cz?onkowski.

W zwi?zku z tym, ?e nauka dzieci odbywa?a si? w wynaj?tych domach, w 1922 roku zawi?za? si?  komitet budowy szko?y w Kluczewsku. W sk?ad Komitetu weszli: Glanda Józef, Stanis?aw Szymczyk, Twardowski Józef, ??czek Stanis?aw. Nie tylko sytuacja lokalowa szko?y by?a trudna, ale równie? po?o?enie materialne Stanis?awa Cz?onkowskiego. Uchwa?a zebrania gromadzkiego w?o?cian wsi i gminy Kluczewsko z dnia 20.09.1923 r. stwierdza?a: „Bior?c pod uwag? to, ?e przy szkole w Kluczewsku nie ma gruntu wymaganego ustawami oraz materialne po?o?enie nauczyciela, przyznajemy nauczycielowi jako zsypk? po 2 garnce zbo?a od ka?dego dziecka ucz?szczaj?cego do szko?y, w tym 1 garniec ?yta i 1 garniec pszenicy. Wy?ej wymienion? zsypk? zaj?? si? ma upowa?niony do tego so?tys i zbiera? j? b?dzie od ka?dego z w?o?cian posy?aj?cych dzieci do szko?y”.

10 maja 1925 r. zebranie wiejskie mieszka?ców Kluczewska uchwali?o , w odpowiedzi na rozporz?dzenie Inspektora Szkolnego Powiatu W?oszczowskiego w sprawie przydzia?u gruntu pod budow? planowanej szko?y powszechnej, taki grunt przydzieli?. Jednak najpowa?niejszym problemem by? nadal brak ?rodków na budow? szko?y. W zwi?zku z tym  mieszka?cy wsi Kluczewsko na zebraniu wiejskim w?o?cian wsi i Gminy Kluczewsko postanowili si? dobrowolnie opodatkowa?, by zbiera? fundusze na budow? nowej szko?y. Poni?ej przedstawiam uchwa?? podj?t? w powy?szej sprawie zachowuj?c pisowni? oryginaln?.

16.VIII. 1936

Uchwa?a

         zebrania wsiowego w?o?cian wsi i gminy Kluczewsko, powiatu w?oszczowskiego.

         Z ogólnej liczby  …, osób maj?cych prawo g?osu, na zebraniu wsiowem stawi?o si? osób ….

Zebranie w dniu, dzisiejszym pod przed.  So?tysa wsi Kluczewsko – Stanis?awa Wytrycha, doceniaj?c konieczno?? budowy szko?y w Kluczewsku, jednog?o?nie uchwalaj? z?o?y? dobrowoln? sk?adk? w wysoko?ci 2 (dwa) z?ote od ka?dej rodziny, zamieszka?ych w Kluczewsku, jako pocz?tek funduszu na budow? szko?y. Sk?adk? t? zobowi?zuj? si? wp?aci? do dnia 1 wrze?nia 1936r.

Do zbierania sk?adek upowa?niaj?: 1) so?tysa wsi Kluczewsko – Stanis?awa Wytrycha, 2) Józefa Grabca  3) Boles?awa Oszczyg?a. Na skarbnika zebrani jednocze?nie wybrali p. Maksymiliana Konarskiego.

Zebrane sk?adki b?d? wp?acone, do skarbnika p. Konarskiego, a, gdy zbierze si? kwota wi?ksza b?dzie wp?acona, do kasy komunalnej we W?oszczowie na rachunek bie??cy gromady wsi Kluczewsko z przeznaczeniem na budow? szko?y w Kluczewsku.  Poniewa?, do rejonu szko?y w Kluczewsku nale?? wioski Pilczyca, Józefów, D?browa, K?ty, Jakubowice  i Brze?cie i dzieci do tutejszej szko?y posy?aj? – przeto zebrani postanowili zwróci? si? do mieszka?ców wymienionych wsi z propozycj? by i oni drog? sk?adek przyczynili si? do zasilenia funduszy budowy szko?y w Kluczewsku.

Dla przeprowadzenia tej akcji zebrani upowa?nili: pp Maksymiliana Konarskiego i Stanis?awa Cz?onkowskiego, którzy na zebraniach w danych wsiach maj? o?wiadczy? ludno?ci o konieczno?ci budowy szko?y i zbieraniu sk?adek. Na tym niniejsza uchwa?a zako?czona i po odczytaniu podpisana zosta?a.

                                                   Przewodnicz?cy zebrania so?tys St. Wytrych

Ponadto podpisy z?o?yli: Wawrzyniec Kozio?, St. Basiak, Jan Poty?ski, Wypychowicz St., Wojciech Szymczyk, Stanis?aw Szymczyk, Pawe? Kope?, Jan W?ódzik, Edward Michalski, Franciszek Jamróz, W?adys?aw Jamróz, Stanis?aw Kope?, W?grzynowski, J. Kasprzyk, Antoni W?ódzik , Szczukocki Feliks, Szymczyk Piotr, Józef Twardowski, W?udzik Grzegorz, Jan B?k, Jan Kozie?, Konstanty Krajewski, Ignacy Kusa, Józef Kozie?, Turczyn W?adys?aw, B?k Andrzej, W?grzynowski Adam, W?grzynowski Andrzej, Kope? Józef, Mucha W?adys?aw, J. Mucha, Franciszek Janus, Lichosik Izydor, J. Grzywi?ski, W?adys?aw Prokop, W?adys?aw B?k, Feliks Pura, W?adys?aw Mazur, Tomasz Jasnos, Jan ??czek, Micha? Prokop, Miko?aj Sobczyk, W?adys?aw Kusa, Franciszek Dumin, Jan Kapita?ski, Boles?aw Zaj?c, Boles?aw Oszczygie?, Jan Musia?, Józef Szymczyk, W?adys?aw Dumin, Aleksander Lichosik, Stanis?aw Grygiel, Józef Synowiec, Józef Kapita?ski, W. Wójcik, Grabiec Józef, Budzowski Wojciech, Pryt Piotr, Adam Lichosik, Stanis?aw B?k Pozosta?e nazwiska s? nieczytelne. Za niepi?miennych: Wincentego Szymczyka, Wawrzy?ca ??czka, Józefa Kopcia, Franciszka ?awi?skiego (reszta nazwisk nieczytelna) podpisa? si? so?tys wsi Stanis?aw Wytrych.

W drugim rz?dzie od do?u czwarty od lewej strony kierownik szko?y Stanis?aw Cz?onkowski. Zdj?cie wykonano najprawdopodobniej na placu ko?cielnym po procesji Bo?ego Cia?a.

O tym, ?e mieszka?cy Kluczewska byli zdeterminowani w kwestii budowy szko?y, ?wiadczy fakt, ?e  postanowili tak?e sprzeda? dwie dzia?ki, których w?a?cicielem by?a wspólnota wiejska, a pieni?dze z tej sprzeda?y przeznaczy? na budow? szko?y. Marzenia mieszka?ców Kluczewska o w?asnym budynku szkolnym zacz??y si? urzeczywistnia? nied?ugo przed wybuchem II wojny ?wiatowej.  Pod budow? zosta? przeznaczony plac dworski, wcze?niej u?ytkowany na w?asne potrzeby (dzia?ki ogrodowe) przez s?u?b? dworsk?. Plac wy?ej wymieniony na potrzeby szko?y zosta? podarowany przez dziedzica Maksymiliana Konarskiego.

Jak ju? wspomnia?em powy?ej, budynek szkolny zacz?to wznosi? jeszcze przed wojn?, lecz wybuch dzia?a? zbrojnych przerwa? rozpocz?te prace. Szko?a Powszechna w Kluczewsku, oczywi?cie za zgod? Niemców rozpocz??a swoj? dzia?alno?? w czasie okupacji najprawdopodobniej od roku szkolnego 1940/1941. Nie zachowa?y si? arkusze ocen z tamtego okresu, które w sposób jednoznaczny wskaza?yby na ten rok szkolny, jednak?e placówki w Dobromierzu, Komparzowie i Komornikach rozpocz??y nauczanie w?a?nie od roku szkolnego 1940/1941, co wskazywa?oby z bardzo du?? doz? prawdopodobie?stwa, ?e i równie? szko?a w Kluczewsku w tym czasie rozpocz??a swoj? dzia?alno??. Okupant mocno ograniczy? ilo?? godzin oraz rodzaj wyk?adanych lekcji. Nauczano wówczas religii, j?zyka polskiego, przyrody, arytmetyki z geometri?, rysunków, ?piewu. W programie nauczania znalaz?y si? jeszcze ?wiczenia cielesne i roboty kobiece. Zabronione by?o nauczanie historii i geografii.

?wiadectwo szkolne kluczewskiej szko?y z okresu okupacji. (Rok szkolny 1941/1942).

W czasie wojny nauka odbywa?a si? w domu Stanis?awa Cz?onkowskiego. Budynek znajdowa? si? nieopodal miejsca, gdzie obecnie mieszcz? si? Gminna Biblioteka Publiczna i Gminny O?rodek Pomocy Spo?ecznej.

Dom rodzinny Pa?stwa Cz?onkowskich, w którym w okresie okupacji odbywa?o si? nauczanie dzieci.

Po II wojnie ?wiatowej budowa szko?y zosta?a doko?czona. Nast?pi?o to w roku 1949. W protokole rady pedagogicznej z dnia 26.11.1949 r. potwierdza to nast?puj?cy wpis: ”W zwi?zku z wyko?czeniem budynku szkolnego ob. kier. Waszkiewicz b?dzie zaj?ty ca?ym szeregiem spraw dotycz?cych remontu szko?y i nie b?dzie mia? czasu na prowadzenie lekcji. Dlatego te? niektóre swe przedmioty poleci? poszczególnym nauczycielom”.

Pierwotna cz??? budynku szkolnego wybudowana z miejscowego kamienia wapiennego. Na zdj?ciu stan obecny.

W krótkim czasie rozpocz?to powi?kszanie budynku szko?y, gdy? nowo wybudowany obiekt by? zbyt ma?y w stosunku do potrzeb. W sk?ad nowego komitet rozbudowy weszli: Jan Basiak, W?adys?aw Pura,  Franciszek Micha?ek i Stanis?aw Grzywi?ski – so?tys wsi Kluczewsko. Pan Jan Basiak i Pani Marianna Basiak tak wspominaj? to wydarzenie:

„Pan Grzywi?ski zorganizowa?  zebranie wiejskie , na którym zosta?o  ustalone ,?e nale?y rozbudowa? istniej?cy ju? szkolny budynek . Po uchwaleniu i zatwierdzeniu planów  rozbudowy szko?y Jan Basiak i W?adys?aw Pura pojechali za Starachowice , aby zamówi? materia?y budowlane. Nie mogli liczy? na pomoc finansow? z Urz?du Gminy, wi?c okoliczni mieszka?cy sami zebrali fundusze. Mieszka?cy równie? ze swoim prywatnym sprz?tem brali udzia? w budowie szko?y . By?o to tym ?atwiejsze, ?e w owym czasie istnia? nakaz pracy spo?ecznej - tzw. ,,szarwark”. O  wyposa?enie klas szkolnych zadba?o Starostwo Powiatowe we W?oszczowe , Urz?d Wojewódzki w Kielcach oraz Urz?d Gminy w Kluczewsku.” Oddanie cz??ci rozbudowanej szko?y (jest to cz??? budynku tzw. „starej szko?y” od jednej klatki schodowej do drugiej) odby?o si? przed rokiem 1956. Mo?e o tym ?wiadczy? protokó? po wizytacji w szkole, która odby?a si? w listopadzie 1956 r. Stwierdza on: „?e materialne warunki funkcjonowania szko?y s? dobre w porównaniu z innymi szko?ami, dostateczna ilo?? klas, szko?a zaopatrzona w opa?. Wyposa?enie w sprz?t szkolny jest co najmniej dostateczne”. Z relacji niektórych starszych mieszka?ców naszej miejscowo?ci pojawia si? rok 1954, jako czas oddania nowej cz??ci szko?y do u?ytku. Budynek rozbudowanej szko?y sk?ada? si? z parteru i pi?tra. Na parterze by?y trzy sale lekcyjne a w czwartej by?a biblioteka szkolna, w której pracowa?a p. Bronis?awa Szota. Po lewej stronie korytarza obok klatki schodowej by?a ma?a sala, w której przygotowywano i wydawano posi?ki dla uczniów (dzisiaj jest to pomieszczenie, w którym ma swój podr?czny magazyn wo?ny szko?y) . Posi?ki przygotowywa?y panie wo?ne i sprz?taczki np. pani ?awi?ska i pani Sobczyk. Podawano  najcz??ciej chleb z marmolad? i kaw? zbo?ow? lub zup? mleczn?. Na parterze po lewej stronie od drzwi wej?ciowych, przed klatk? schodow? by?y sale, w których mieszka?y nauczycielki (obecnie mie?ci si? tam tzw. du?a szatnia). Na pi?trze by?y trzy sale lekcyjne i pokój nauczycielski. Obok klatki schodowej by?y mieszkania, które zajmowa? pó?niejszy kierownik szko?y p. Bronis?aw Szota.

    Oddana do u?ytku w pierwszych latach pi??dziesi?tych XX wieku cz??? obecnej szko?y

Od roku 1945 kierownikiem szko?y by? W?adys?aw Waszkiewicz. Dotychczasowy kierownik Stanis?aw Cz?onkowski oraz jego ?ona Eleonora z powodów rodzinnych wyjechali z Kluczewska, a ich dom kupi?a gmina Kluczewsko na swoj? siedzib?. W protoko?ach rad pedagogicznych z tamtego, ale i równie? pó?niejszego okresu mo?na zauwa?y?  intensywn?, wr?cz nachaln? indoktrynacj? uczniów, rodziców i nauczycieli. Na przyk?ad w dniu 13.12.1949 r. mo?na przeczyta?: „Dnia 21 grudnia przypada 70-letnia rocznica urodzin Józefa Stalina. W zwi?zku z tym w szkole odb?dzie si? uroczysta akademia. Ka?dy wychowawca przygotuje w swej klasie odpowiednie wiersze, recytacje i pie?ni na akademi?. Materia? nale?y czerpa? z broszur, rozdanych przez kierownika szko?y. Do dnia 21 grudnia nauczyciele na lekcjach j?z. polskiego, historii i zagadnie? przeprowadz? odpowiednie pogadanki, w których zapoznaj? dzieci z ?yciem i dzia?alno?ci? Generalissimusa Józefa Stalina. Pogadanki te winny znale?? odbicie w dziennikach lekcyjnych”. W innym miejscu mo?emy przeczyta? odno?nie ?wi?ta 1 Maja: „ Uzgodniono przy tym, ?e szko?a nasza sporz?dzi 4 transparenty. Wykonywane b?d? na p?ótnie, b?d? gdyby tego zabrak?o na dykcie. Prac? przy transparentach powierzy? ob. kierownik kol. Jadwidze Kowalskiej, Wnukowej i Kucharek. Rozda? poza tym prace dotycz?ce dekoracji naszej szko?y na dzie? 1 Maja. Frontem szko?y, dostarczeniem zielonych ?wierków i umieszczenie ich przed budynkiem oraz flagami zaj?? si? mia? kol. S?. Sikora… Poza tym ob. kier. Zwróci? uwag? na konieczno?? dekoracji mieszka? i okien prywatnych nauczycieli oraz o wp?yni?cie w tej sprawie przez odpowiednie pogadanki na dzieci”.

W 1952 r. kierownikiem szko?y zosta?  pan Bronis?aw Szota . Tak wspomina ten okres funkcjonowania szko?y  pani Alfreda Musia?  z domu Suliga. „Do pracy w Kluczewsku zosta?am skierowana w 1952 r. Na miejsce mog?am si? dosta? pieszo, rowerem ,który by? wówczas towarem luksusowym lub furmank?. Autobusy jeszcze nie kursowa?y, pierwsze z nich zacz??y je?dzi? na trasie W?oszczowa – Kluczewsko dopiero rok pó?niej. Z rodzinnego Ba?kowa rodzice przywie?li mnie furmank?. Troch? si? ba?am tego jak to b?dzie, jak? atmosfer? zastan? w nowym miejscu pracy, poniewa? w wielu szko?ach nauczyciele ulegaj?c naciskowi ówczesnych w?adz nie chodzili do ko?cio?a, a ja pochodzi?am z rodziny g??boko wierz?cej.  Mia?am szcz??cie, ca?e siedmioosobowe grono nauczycielskie wraz z kierownikiem szko?y panem Bronis?awem Szot? uczestniczy?o w niedzielnych mszach ?wi?tych, nabo?e?stwach majowych i ró?a?cowych. Odetchn??am z ulg?, ?e nikt nie b?dzie mnie za to prze?ladowa?. W sk?ad grona pedagogicznego ,oprócz kierownika pana Bronis?awa Szoty wchodzili te?: Teresa G?owacka, Krystyna Paku?a, Zygmunt Pasek, Natalia Bator, Genowefa Gierach oraz ja – Alfreda Suliga, Pracownikiem szko?y by?a te? pani Bronis?awa Szota (?ona pana kierownika), która prowadzi?a Bibliotek? Gminn? znajduj?c? si? w budynku szkolnym. Cz??? nauczycieli mieszka?a w szkole, a pozostali w mieszkaniach wynaj?tych na wsi. Prac? w Szkole Podstawowej w Kluczewsku rozpocz??am jako etatowy Przewodnik Dru?yny Harcerskiej. Szko?a Podstawowa by?a szko?? siedmioklasow? sk?adaj?c? si? z siedmiu pojedynczych, ale bardzo licznych oddzia?ów licz?cych od 40 do 55 uczniów. To by?y czasy, gdy wszyscy uczniowie od 5 do 7 klasy nale?eli obowi?zkowo do harcerstwa. Ka?da szko?a tworzy?a dru?yn?, a klasa zast?p. W sk?ad zast?pu wchodzi?y 7-8 osobowe ogniwa. Po 5 latach zlikwidowano etat przewodnika i rozpocz??am prac? jako nauczycielka j?zyka rosyjskiego. Prowadzenie dru?yny harcerskiej oraz licznych kó? zainteresowa? zlecono nauczycielom w ramach dodatkowej, niep?atnej pracy spo?ecznej. Takich dodatkowych zaj?? nauczyciele mieli wówczas ca?e mnóstwo. Przygotowywali akademie, gazetki i dekoracje okoliczno?ciowe na wszystkie uroczysto?ci pa?stwowe nie tylko w roku szkolnym, ale równie? i w czasie wakacji.  Prowadzili te? wieczorowe kursy czytania i pisania w ramach akcji walki  z analfabetyzmem, a potem kursy dla doros?ych, którzy nie uko?czyli szko?y siedmioklasowej. Osobi?cie pracowa?am tak?e ze starszymi osobami i uczy?am ich podpisywa? si? imieniem i nazwiskiem, gdy? dokumentów urz?dowych nie wolno ju? by?o podpisywa? krzy?ykiem. Nauczyciele uczestniczyli te? w zbiórkach funduszy na budow? szkó? i internatów. Du?? atrakcj? dla miejscowego spo?ecze?stwa by?y przedstawienia przygotowywane  przez dzieci, nauczycieli i rodziców z Komitetu Rodzicielskiego i wystawiane w remizie stra?ackiej. Pami?tam spektakle: „Moralno?? pani Dulskiej”, „Grube ryby”. W Grubych rybach gra?am rol? Doroty ?ony Onufrego.  Razem z Józef? Wytrych, która te? uczy?a w szkole, za?o?y?y?my Ko?o Gospody? Wiejskich. Gospodynie, które zosta?y cz?onkiniami ko?a mog?y wzi?? udzia? w licznych kursach organizowanych dla nich: gotowania, pieczenia, garma?eryjnym, krawieckim i wielu innych. Zaj?cia te nie tylko umo?liwia?y atrakcyjne i po?yteczne sp?dzenia wolnego czasu, ale  stanowi?y te? dodatkowy sposób na podniesienie kwalifikacji. Przez wiele lat w szkole organizowane by?y dzieci?ce letnie, do których w czasie wakacji mog?y ucz?szcza? dzieci w wieku od 3 do 9 lat. Mia?y one zapewnione fachow? opiek?, bezpieczne, ciekawe zaj?cia i smaczne posi?ki wtedy, gdy ich rodzice musieli pracowa? w polu. Od 1959 roku zacz??o funkcjonowa? przedszkole prowadzone pocz?tkowo przez pani? Mari? Teklak”.

Zdj?cie rady pedagogicznej wykonane na pocz?tku lat 70-tych XX wieku. Na zdj?ciu od lewej strony stoj?: Teresa Jeziorska, Stanis?aw Kowalik, Krystyna Herczy?ska, Zofia Sufin. Od lewej siedz?: Józefa Wytrych, Maria Teklak, Bronis?aw Szota, Alfreda Musia? i Bronis?awa Szota.

Pani Krystyna Herczy?ska z domu Szczukocka z punktu widzenia uczennicy, a potem nauczycielki pisze o szkole: „Nauk? w Szkole Podstawowej w Kluczewsku rozpocz??am w 1954r. ucz?szczaj?c do klasy pi?tej. Klasy I-III uko?czy?am w Szkole Podstawowej w Komparzowie. Nauczycielem szko?y w Komparzowie by?a p. Bronis?awa Bzorska. Nauczycieli z lat pi??dziesi?tych, których pami?tam, to: p. Tatar Genowefa (po m??u Bagi?ska) uczy?a matematyki, p. W?sik Leokadia uczy?a j?zyka polskiego, p. Gierach Genowefa uczy?a w m?odszych klasach, p. Margas Alfons uczy? biologii, chemii i w-f,  p. Czerwi?ski Wac?aw uczy? historii i roboty, p. Szota Bronis?aw uczy? biologii, geografii, j?zyka polskiego, p. Musia? Alfreda uczy?a ?piewu. Skala ocen to: bardzo dobry, dobry, dostateczny i niedostateczny. W klasie V i VI nie obowi?zywa? strój szkolny, b?d?c w kl . VII by? ju? obowi?zkowy. W sk?ad jego wchodzi? granatowy fartuch i bia?y ko?nierzyk. W ka?dy poniedzia?ek, przed rozpocz?ciem lekcji odbywa? si? apel na korytarzu lub przed szko??. Prowadzi? go ucze?, który w minionym tygodniu otrzyma? oceny bardzo dobre lub si? wyró?nia?. Meldunek o frekwencji zdawa? nauczycielowi dy?urnemu w danym dniu lub kierownikowi szko?y w takiej formie: „ucze? imi? i nazwisko zg?asza uczniów klas (wymienia? klasy) na apelu szkolnym, stan ogólny np. 212 obecnych, 200 nieobecnych 12” Nast?pnie kierownik szko?y lub nauczyciel omawia? bie??ce sprawy szko?y. By?y wyró?nienia za prac? na terenie szko?y, za bardzo dobre oceny oraz nagany za wagary lub inne naganne zachowania. Po od?piewaniu hymnu uczniowie rozchodzili si? do poszczególnych klas. Je?eli chodzi o pomoce naukowe by?y bardzo skromne np. do matematyki - przyrz?dy geometryczne, do geografii i historii – mapy i globus, do w-f pi?ki. Lekcje w-f odbywa?y si? w salach lekcyjnych lub na placu przed szko?? (gdzie obecnie jest dom nauczyciela). W klasie V i VII obowi?zywa? ucznia egzamin ustny z j?zyka polskiego, matematyki i historii. W sk?adzie komisji egzaminacyjnej by? kierownik szko?y, przedstawiciel z inspektoratu z W?oszczowy i nauczyciel danego przedmiotu. Prace w szkole rozpocz??am w 1961 roku w Kurzelowie. Wówczas zaj?cia lekcyjne obowi?zywa?y 6 dni w tygodniu czyli od poniedzia?ku do soboty. Etat nauczyciela wynosi? 42 godziny tygodniowo. Prace w Szkole Podstawowej w Kluczewsku rozpocz??am 1.09.1972 roku i pracowa?am do przej?cia na emerytur?. Uczy?am biologii i przez kilka lat chemii. Tak jak ka?dy nauczyciel mia?am przydzielone przez kierownika szko?y, pó?niej dyrektora wychowawstwo oraz organizacje LOP, PCK , harcerstwo. Prowadzi?am kó?ko biologiczne wraz z kole?ankami organizowa?am uroczysto?ci tj. akademie okoliczno?ciowe, konkursy, dyskoteki, zabawy noworoczne, wycieczki najcz??ciej jednodniowe do Krakowa , Warszawy, Ojcowa, O?wi?cimia, Wieliczki, w Góry ?wi?tokrzyskie itp. Do chwili obecnej utrzymuje kontakty z uczniami oraz z kole?ankami, którymi pracowa?am. Ogólnie mile wspominam prac? nauczycieli i uczniów”.

Budynek szko?y ponownie rozbudowano. Najpierw w roku 1972 dzi?ki staraniom pana Szoty powi?kszono go, dobudowuj?c wtedy cz???, w której dzisiaj mieszcz? si? przedszkole oraz znajduj? si? sale nr 21 i 22. Dobudowano równie? sal? gimnastyczn? i toalety, gdy? do tej pory w szkole nie by?o wody, a ubikacje znajdowa?y si? na zewn?trz budynku. W piwnicach umieszczono szatnie. Fundusze na modernizacj?, oprócz dotacji pa?stwowych, uzyskiwano m. in. od organizatorów kolonii letnich dla dzieci z miasta. Pocz?tkowo przyje?d?ali tu uczniowie z Radomia, potem z Ko?skich, ?odzi a pó?niej równie? z innych miejscowo?ci. By?y to dzieci pracowników spó?dzielni inwalidów. Fundusze szko?y wzbogaca?y si? tak?e dzi?ki staraniom pr??nie dzia?aj?cego Komitetu Rodzicielskiego, który organizowa? zabawy taneczne z bufetem, przeznaczaj?c ca?y dochód na potrzeby szko?y. Czas otwarcia nowej cz??ci szko?y potwierdza protokó? rady pedagogicznej z dnia 26.10.1972 r.: „Budynek stwarza dobre warunki do pracy. 10 izb lekcyjnych, pracownia zaj?? technicznych, sala gimnastyczne…”.

Rozbudowana cz??? szko?y w 1972 r. o sal? gimnastyczn?, toalety oraz pomieszczenia, w której dzi? mieszcz? si? na parterze przedszkole, natomiast na I pi?trze sale nr 21 i 22. Widok obecny.

W 1973 r. szko?? w Kluczewsku przekszta?cono na podstawie uchwa?y sejmowej w Zbiorcz? Szko?? Gminn?. Szko?y tego typu mia?y by? zlokalizowane w siedzibie w?adz gminy i mia?y zapewni? realizacj? zada? wychowawczych, dydaktycznych i opieku?czych na terenie ca?ej gminy. Celem zbiorczych szkó? gminnych by?o stworzenie lepszych warunków kszta?cenia dzieci wiejskich, porównywalne ze szko?ami miejskimi oraz zlikwidowanie nieefektywnych, ma?ych szkó? wiejskich. W 1973 roku dyrektorem, wtedy ju? Zbiorczej Szko?y Gminnej, zosta? pan Jan Warzy?ski. Wówczas te? nast?pi?o dalsze unowocze?nienie szko?y. Stare, drewniane pod?ogi, których szorowanie tak utrudnia?o prac? pa? wo?nych zast?piono pod?ogami malowanymi, co u?atwi?o utrzymanie czysto?ci. Pojawi?y si? te? nowe ?awki i  nowoczesne pomoce. Dzi?ki staraniom pana  dyrektora Warzy?skiego po raz kolejny rozbudowano budynek szkolny i w 1985 roku oddano jego najnowsz? cz??? do u?ytku spo?eczno?ci szkolnej. Wtedy równie? za?o?one zosta?o w ca?ej szkole centralne ogrzewanie, najpierw z kot?owni? w?glow? a nast?pnie olejow?.

Obiekt szkolny oddany do u?ytku w 1985 r.

Unowocze?nianie obiektów szkolnych trwa?o nadal. Dnia 15.05.2006 r. oddano do u?ytku hal? sportow? zapewniaj?c w ten sposób pe?ny dost?p do zaj?? wychowania fizycznego wszystkim uczniom. Szko?a ustawicznie by?a i jest modernizowana, wyposa?ana w coraz to nowocze?niejsze pomoce dydaktyczne i sprz?ty szkolne.

Hala sportowa oddana do u?ytku w 2006 r.

W roku 1999 po reformie ustroju szkolnego do ?ycia zosta?o powo?ane Publiczne Gimnazjum w Kluczewsku. Funkcjonowa?o ono do ponownej reformy w polskiej edukacji tj. do roku 2017. Mury gimnazjum opu?ci?o do roku szkolnego 2018/2019 - 878 absolwentów.

W zwi?zku z dalszym rozwojem infrastruktury sportowej 03.09.2018 r. zosta? oddany w u?ytkowanie dzieciom i m?odzie?y obiekt zewn?trzny ze sztuczn? nawierzchni?, na którym znajduj? si? boiska do gry w pi?k? siatkow?, koszykow?, r?czn? oraz z polem do gry w tenisa ziemnego.

Boisko zewn?trzne wielofunkcyjne oddane do u?ytku 03.09.2018 r.

        Pracownicy Zespo?u Przedszkolno – Szkolnego w Kluczewsku w roku jubileuszowym. W pierwszym rz?dzie od do?u od lewej strony stoj?: Jacek Zi?ba, Ma?gorzata Fatyga, Ewelina Dumin, Ma?gorzata Augu?cik – Osicka, Marta ?al, Ewelina Kluska, Irena Orzechowska, Barbara Herczy?ska, Urszula Jeziorska, Tomasz D?bowski. W drugim rz?dzie od do?u od lewej strony stoj?: Gabriela Wi?niewska, Agnieszka Herczy?ska, Aleksandra Skórnicka, Agnieszka Wo?nica, Barbara Dumin, Ewa Glanda, Ma?gorzata Lipniak, Jolanta Noga, Barbara W?ódzik. W trzecim rz?dzie od do?u od lewej strony: Bo?ena Giro?, Renata Twardowska, Ma?gorzata Krzysztoszek, Ma?gorzata Walasek, Izabela Janus, Miros?awa Grabiec, Agnieszka Piskorek, Beata B?k. Najwy?ej od lewej strony stoj?: Edyta Hany? – Prostak, Ewelina Prokop, Ma?gorzata Stró?ykowska, Agnieszka G?bka, Bo?ena Celeba?ska – Suliga, Agata Karbownik, Maria ??czek, Alina Czarny Marsza?ek, Anna B?otnicka, Marzena Sobczyk. 

Nasz nieoceniony kierowca autobusu szkolnego Pan S?awomir Orzechowski na tle swej niezawodnej maszyny.

Dyrektorzy szko?y podstawowej i gimnazjum na przestrzeni lat. Pierwszy od lewej strony Pan Jerzy Dumin dyrektor szko?y w latach 1992 – 1997. Dalej stoj? Pan Henryk Hany? (dyrektor w latach 1997 – 2000), Pani Irena Orzechowska (dyrektor szko?y w latach 2000 do nadal), Pan Jan Warzy?ski (dyrektor od roku 1973 do roku 1992) oraz Jacek Zi?ba dyrektor gimnazjum w latach 1999 – 2017.

Poznajmy si? po latach...

Galeria zdj?? - Kliknij TUTAJ lub w zdj?cie

Wspomnie? czar...

Wspomnienia Pana Jerzego Dumina

         Do Szko?y w Kluczewsku ucz?szcza?em w latach 1954-1961. Budynek szkolny by? nieotynkowany, zbudowany z bia?ego wapienia. Wej?cie by?o od strony wschodniej, tu, gdzie obecnie jest zaplecze wo?nego. Kierownikiem szko?y by? pan Bronis?aw Szota. W pierwszej klasie uczy?a p. Jarosz, w drugiej i trzeciej p. Wies?awa Krupa. Wo?nym by? p. Sobczyk z Kluczewska, a jego ?ona  pracowa?a jako kucharka. Odleg?o?? do szko?y wynosi?a 1,2 km. Klasa I przychodzi?a do szko?y na godzin? 11.00, pozosta?e klasy rozpoczyna?y zaj?cia o godzinie 8.00. Lekcje trwa?y 45 minut. Brak by?o dodatkowych zaj??. W klasach sta?y ?awki z ka?amarzami. Oprócz map i planszy nie by?o innych pomocy naukowych. W ka?dej sali by? piec kaflowy. Klasy by?y bardzo liczne ( po 40 uczniów). Nie by?o ??czonych roczników.  Nauczyciele cz?sto stosowali kary fizyczne, by?y tzw „?apy” (linijk? lub gum?), kl?czenie przy tablicy z r?kami w górze, b?d? kary pisemne. Sam pisa?em 500 razy: „Nie b?d? chodzi? na czere?nie”. Strój szkolny nie by? obowi?zkowy u ch?opców, dziewczynki mia?y niebieskie fartuszki. Bardzo rzadko odbywa?y si? jakiekolwiek wycieczki, ze wzgl?du na to, ?e by?y bardzo drogie. Jedyn? rozrywk? by?a choinka noworoczna dla dzieci.  Podczas przerw by?o bardzo cicho, gdy? uczniowie przygotowywali si? do lekcji. W domu  nie mieli?my na to czasu, ze wzgl?du na prac? fizyczn?. Na d?ugiej przerwie (10.45-11.00) by?o do?ywianie. Dostawali?my dwie kromeczki chleba z d?emem + herbata. Kubek na herbat? trzeba by?o nosi? swój. W szkole by? sklepik z przyborami szkolnymi (zeszyty, o?ówki, stalówki do pisania, plastelina).

      Prac? w szkole w Kluczewsku rozpocz??em 1 wrze?nia 1974 roku. ( Wcze?niej rok pracowa?em w Dobromierzu). Wo?nym by? wtedy p. Stanis?aw Kaczmarek z Pilczycy. Z wykszta?cenia by?em geografem, ale lubi?em zaj?cia sportowe ( sport jako taki). W 1976 roku uko?czy?em kurs instruktora kolarstwa w Jeleniej Górze. W szkole w Kluczewsku 1 grudnia 1976 roku zosta?a za?o?ona w?ród m?odzików sekcja kolarska „LZS Kluczewsko”.

     Sekcja  powsta?a dzi?ki Naczelnikowi Gminy Kluczewsko -  panu Marianowi G?siorowi oraz  panu Marianowi Kasperczykowi- Prezesowi Rady Wojewódzkiej LZS w Piotrkowie Trybunalskim. Zacz?li?my od klasy VI. Pocz?tki by?y bardzo trudne. Po pierwszym roku zosta?o kilku zawodników, ale w dwóch kolejnych latach by?a to najlepsza sekcja w województwie piotrkowskim. Zawodnicy byli bardzo mocni: J. Domin, W. Grabiec, I. Dumin, A. Glanda, G. Bartosz, J. Herczy?ski, J. S?oma, A. Szczukocki. Byli to zawodnicy, którzy pozostawili ?lad do ko?ca ?ycia. Plany by?y ambitne, ale z?a sytuacja gospodarcza kraju i mój s?aby stan zdrowia, doprowadzi?y do zawieszenia dzia?alno?ci sekcji kolarskiej. Po kilku latach dzia?alno?? sekcji zosta?a wznowiona, jednak nie odzyska?a ona swojej ?wietno?ci. Od 1-go stycznia 2018 roku sekcja kolarska dzia?a ponownie, jednak na wyniki nale?y jeszcze poczeka?.

Wspomnienia Pani Janiny Pura

        Budynek szko?y znajdowa? si? w tym samym miejscu i by? mniejszy. W szkole mieszka? kierownik na pi?trze, na parterze p. Musia? z rodzin?. Kierownikiem szko?y by? Bronis?aw Szota, który uczy? geografii. Fizyki, chemii i biologii uczy? Antoni Cipior.  Matematyki uczy?a p. D. ?awi?ska. J?zyka polskiego p. Sufin Zofia, p. El?bieta Bednarska, p. Irena Sawczuk. Prac r?cznych p. Wac?aw Czerwi?ski. W szkole by?a biblioteka- bibliotekark? by?a ?ona kierownika szko?y.

       Ja do szko?y mia?am blisko. Lekcje trwa?y chyba 45 minut. Na du?ej przerwie by?o do?ywianie. W szkole by?a kuchnia i przygotowywane by?y posi?ki. By?a to czarna kawa i chleb z marmolad? lub racuchy. Wtedy kiedy ja chodzi?am do szko?y uczniowie mniej czasu po?wi?cali na nauk?, bo musieli pomaga? rodzicom w gospodarstwie, ale kto chcia? to mia? dobre oceny.

       Zaj?? dodatkowych czy kó? zainteresowa? nie by?o. Do szko?y przyje?d?a?o kino objazdowe. W jednej z sal by? telewizor i dzieci, m?odzie? a tak?e doro?li mogli przychodzi? wieczorem i ogl?da? jakie? wydarzenia czy filmy.

       Nie wszystkie klasy by?y wyposa?one w pomoce naukowe. Do geografii by?y mapy i minera?y, by?y te? pomoce do biologii, chemii i fizyki. WF odbywa? si? na korytarzu, w klasie  lub na boisku, które mie?ci?o si? na placu gdzie obecnie jest CPN i Dom Nauczyciela.

       Je?li chodzi o kryteria oceniania by?o bardziej rygorystycznie i surowo. Wiele dzieci pozostawa?o na drugi rok w tej samej klasie. Klasy by?y liczne. By?y te? kary za z?e zachowanie- bicie ?ap i „koza”. Uczniowie  czuli respekt przed nauczycielami.

       W starszych klasach pami?tam, ?e by?y fartuszki szkolne. Siedzieli?my w ?awkach, w których by?y ka?amarze na atrament. Do domu zadawano du?o materia?u do pracy, szczególnie na ?wi?ta. Nie by?o organizowanych ?adnych wycieczek czy obozów. Nie pami?tam czy by?y dy?ury na przerwach. Nauczyciele przygotowywali nas na ró?ne wyst?py- pami?tam, ?e ?piewa?am i ta?czy?am krakowiaka.

       Prac? jako nauczyciel rozpocz??am we wrze?niu 1969 roku. Nie by?o to w Kluczewsku, ale mile wspominam zarówno grono nauczycielskie jak i uczniów. Do Kluczewska przysz?am do pracy w 1983 roku. Bardzo lubi?am swoj? prac?, wi?c mimo, ?e mia?am w?ród swoich wychowanków m?odzie? trudn? stara?am si? szuka? przyczyn ich z?ego zachowania i im pomóc. Nie mniej jednak niektóre roczniki, których by?am wychowawczyni? by?y bardzo mi?e i sympatyczne i wspominam ich do dzi? np. o?mioklasi?ci ko?cz?cy szko?? w 1994 roku.

Wspomnienia Pani Danuty ?awi?skiej

       Prac? w szkole rozpocz??am w 1961 roku w Kluczewsku. By?a to placówka, w której pracowa?am do czasu przej?cia na emerytur? w roku 1996.

       Szko?a, która znajdowa?a si? w obecnym miejscu by?a du?ym murowanym budynkiem. Po dwukrotnej rozbudowie w latach 1965 i 1985 sta?a si? istniej?cym budynkiem. W starym budynku by?o 7 izb lekcyjnych i mieszkania dla kierownika szko?y i nauczyciela.

       Kierownikiem szko?y by? Bronis?aw Szota. By?o 7 nauczycieli: Alfreda Musia?, Józefa Wytrych, Wac?aw Czerwi?ski, Teresa Pryt, Zofia Sufin, Zdzis?aw Stefa?czyk i ja. Starsi nauczyciele nie mieli specjalizacji przedmiotowych.

       W budynku szkolnym mie?ci?a si? Szko?a Podstawowa i Szko?a Przysposobienia Rolniczego. Ka?da z klas mia?a przydzielon? sal?, w której odbywa?y si? wszystkie lekcje. Budynek nie posiada? sali gimnastycznej. Klasy I-III uczy?y si? na druga zmian?. Nauczyciele pracowali 30 godzin tygodniowo. Pomoce naukowe mie?ci?y si? w dwóch szafach. W szkole by? równie? j?zyk rosyjski (klasy V- VII). Nie by?o ?adnych kó? zainteresowa?. Do?? dobrze dzia?a?a organizacja harcerska i zuchowa.

       W szkole organizowane by?y apele rocznicowe i 1 Maja ?wi?to Pracy, które dla mieszka?ców wsi i dzieci by?o festynem. Dla dzieci organizowano zabawy: choink? i 1 czerwca Dzie? Dziecka. Rodzice równie? organizowali zabaw? karnawa?ow? dla doros?ych.

       Ja jako nauczyciel ze specjalizacj? przedmiotow? uczy?am matematyki w klasach IV-VII oraz fizyki i chemii. Uczy?am równie? matematyki w szkole rolniczej. W ci?gu swoich 35 lat pracy uczy?am wszystkich przedmiotów i we wszystkich klasach.

       Od 1962 roku prowadzi?am Spó?dzielni? Uczniowsk? oraz do?ywianie dzieci (do czasu utworzenia ?wietlicy szkolnej). Klasy liczy?y wtedy 30 i wi?cej uczniów. By?a równie? klasa licz?ca ponad 50 uczniów. W nauczaniu matematyki oprócz przekazania wiadomo?ci z tej dziedziny stara?am si? nauczy? dzieci logicznego my?lenia.

       Przez wszystkie lata pracy w szkole przewin??o si? wiele roczników i uczniów. W pami?ci cz?owieka i nauczyciela zostaj? Ci, którzy si? wyró?niaj? w dobrym i gorszym znaczeniu. W mojej pami?ci utkwili uczniowie, którzy potrafili w oparciu o wiedz? prowadzi? logiczne dyskusje. Wspominam równie? innych pracowników szko?y: sprz?taczki,(które od 4 rano pali?y w piecach, aby ogrza? klasy), kucharki i pracowników administracji oraz bibliotekark? Bronis?aw? Szotow?. Z nauczycielami których pracowa?o wielu, utrzymuj? kontakt, je?eli nie zmienili miejsca pracy lub zamieszkania.

Wspomnienia pani Alfredy Musia?

Do pracy w Kluczewsku zosta?am skierowana w 1952 r. Na miejsce mog?am si? dosta? pieszo, rowerem (który by? wówczas towarem luksusowym) lub furmank?. Autobusy jeszcze nie kursowa?y, pierwsze z nich zacz??y je?dzi? na trasie W?oszczowa – Kluczewsko dopiero rok pó?niej. Z rodzinnego Ba?kowa rodzice przywie?li mnie furmank?. Troch? si? ba?am tego jak to b?dzie, jak? atmosfer? zastan? w nowym miejscu pracy, poniewa? w wielu szko?ach nauczyciele ulegaj?c naciskowi ówczesnych w?adz nie chodzili do ko?cio?a, a ja pochodzi?am z rodziny g??boko wierz?cej.  Mia?am szcz??cie, ca?e siedmioosobowe grono nauczycielskie wraz z kierownikiem szko?y panem Bronis?awem Szot? uczestniczy?o w niedzielnych mszach ?wi?tych, nabo?e?stwach majowych i ró?a?cowych. Odetchn??am z ulg?, ?e nikt nie b?dzie mnie za to prze?ladowa?.

W sk?ad grona pedagogicznego oprócz kierownika pana Bronis?awa Szoty wchodzili te?: Teresa G?owacka, Krystyna Paku?a, Zygmunt Pasek, Natalia Bator, Genowefa Gierach oraz ja – Alfreda Suliga, Pracownikiem szko?y by?a te? pani Bronis?awa Szota (?ona pana kierownika), która prowadzi?a Bibliotek? Gminn? znajduj?c? si? w budynku szkolnym. Cz??? nauczycieli mieszka?a w szkole, a pozostali w mieszkaniach wynaj?tych na wsi.

Prac? w Szkole Podstawowej w Kluczewsku rozpocz??am jako etatowy Przewodnik Dru?yny Harcerskiej. Szko?a Podstawowa by?a szko?? siedmioklasow? sk?adaj?c? si? z siedmiu pojedynczych, ale bardzo licznych oddzia?ów licz?cych od 40 do 55 uczniów.

To by?y czasy, gdy wszyscy uczniowie od 5 do 7 klasy nale?eli obowi?zkowo do harcerstwa. Ka?da szko?a tworzy?a dru?yn?, a klasa zast?p. W sk?ad zast?pu wchodzi?y 7-8 osobowe ogniwa. Po 5 latach zlikwidowano etat przewodnika i rozpocz??am prac? jako nauczycielka j?zyka rosyjskiego. Prowadzenie dru?yny harcerskiej oraz licznych kó? zainteresowa? zlecono nauczycielom w ramach dodatkowej, niep?atnej pracy spo?ecznej. Takich dodatkowych zaj?? nauczyciele mieli wówczas ca?e mnóstwo. Przygotowywali akademie, gazetki i dekoracje okoliczno?ciowe na wszystkie uroczysto?ci pa?stwowe nie tylko w roku szkolnym, ale równie? i w czasie wakacji.

Prowadzili te? wieczorowe kursy czytania i pisania w ramach akcji walki  z analfabetyzmem, a potem kursy dla doros?ych, którzy nie uko?czyli szko?y siedmioklasowej. Osobi?cie pracowa?am tak?e ze starszymi osobami i uczy?am ich podpisywa? si? imieniem i nazwiskiem, gdy? dokumentów urz?dowych nie wolno ju? by?o podpisywa? krzy?ykiem.

Nauczyciele uczestniczyli te? w zbiórkach funduszy na budow? szkó? i internatów.

Du?? atrakcj? dla miejscowego spo?ecze?stwa by?y przedstawienia przygotowywane  przez dzieci, nauczycieli i rodziców z Komitetu Rodzicielskiego i wystawiane w remizie stra?ackiej. Pami?tam spektakle: „Moralno?? pani Dulskiej”, „Grube ryby”. W Grubych rybach gra?am rol? Doroty ?ony Onufrego.

Razem z Józef? Wytrych, która te? uczy?a w szkole, za?o?y?y?my Ko?o Gospody? Wiejskich. Gospodynie, które zosta?y cz?onkiniami ko?a mog?y wzi?? udzia? w licznych kursach organizowanych dla nich: gotowania, pieczenia, garma?eryjnym, krawieckim i wielu innych. Zaj?cia te nie tylko umo?liwia?y atrakcyjne i po?yteczne sp?dzenia wolnego czasu, ale  stanowi?y te? dodatkowy sposób na podniesienie kwalifikacji.

Przez wiele lat w szkole organizowane by?y dzieci?ce letnie, do których w czasie wakacji mog?y ucz?szcza? dzieci w wieku od 3 do 9 lat. Mia?y one zapewnione fachow? opiek?, bezpieczne, ciekawe zaj?cia i smaczne posi?ki wtedy, gdy ich rodzice musieli pracowa? w polu.

Od 1959 roku zacz??o funkcjonowa? przedszkole prowadzone pocz?tkowo przez pani? Mari? Teklak.

Budynek szko?y pocz?tkowo niezbyt du?y z czasem rozbudowano. Najpierw, na pocz?tku lat 70-tych, dzi?ki staraniom pana Szoty powi?kszono budynek znajduj?cy si? obok lasu. Dobudowano wtedy sal? gimnastyczn? i toalety, gdy? do tej pory w szkole nie by?o wody, a ubikacje znajdowa?y si? na zewn?trz budynku. Fundusze na modernizacj? oprócz dotacji pa?stwowych uzyskiwano m. in. od organizatorów kolonii letnich dla dzieci z miasta. Pocz?tkowo przyje?d?ali tu uczniowie z Radomia, potem z Ko?skich, a pó?niej równie? z innych miejscowo?ci, by?y to dzieci pracowników spó?dzielni inwalidów. Fundusze szko?y wzbogaca?y si? tak?e dzi?ki staraniom pr??nie dzia?aj?cego Komitetu Rodzicielskiego, który organizowa? zabawy taneczne z bufetem przeznaczaj?c ca?y dochód na potrzeby szko?y.

W 1973 roku dyrektorem, wtedy ju? Zbiorczej Szko?y Gminnej, zosta? pan Jan Warzy?ski. Wtedy te? nast?pi?o dalsze unowocze?nienie szko?y. Stare, drewniane pod?ogi, których szorowanie tak utrudnia?o prac? pa? wo?nych zast?piono pod?ogami malowanymi, co u?atwi?o utrzymanie czysto?ci. Pojawi?y si? te? nowe ?awki i  nowoczesne pomoce. Dzi?ki staraniom pana  dyrektora Warzy?skiego po raz kolejny rozbudowano budynek szkolny i w 1985 roku oddano jego najnowsz? cz???, budynek przy cmentarzu, do u?ytku spo?eczno?ci szkolnej.

Gratulacje